Mutluluğa Gelin Yakından Bakalım-Mutluluk Nedir

Mutluluğa Gelin Yakından Bakalım

Mutluluk nedir ? Instagramda gördüğümüz lüks hayatlar, reklamlarda karşımıza çıkan ürünlerle birlikte gülen yüzler, mutlulukla bağdaştırılan sloganlar, bazen de mutluluk vaadiyle farkında olmadan aldığımız, yaptığımız durumlar, manifest (777) yapan insanların söylemleri bunlar size tanıdık geliyor mu? Modern dünyada mutlu olma hali bir zorunluluk gibi yediden yetmişe hepimize adeta aşılanıyor.

Peki ya mutluluk gerçekten nedir, nasıl açıklanır, nelere bağlıdır?  Herkesin istediği, algıladığı mutluluk aynı mıdır? Mesela ‘‘Kahvaltının mutlulukla bir ilgisi olmalı.’’ diyen Cemal Süreya’ya herkes katılır mı? Sabah zor bela kalkıp işe yetişmeye çalışırken ağzına bir iki parça şey sıkıştıran birinin katılmayacağı kesin 🙂

Mutluluk yıllardan beri açıklanmaya çalışılan bir kavramdır. Tabii ki de bu bölümde filozofların açıklamalarından da faydalanacağız. Sokrates’e göre mutluluk erdemli olmaktır.  Aristo’ya göre insanın benliği için belirlediği amaçlardan en büyük olanını gerçekleştirme etkinliğidir. TDK’ya göre ise mutluluk, anlık bir duruma bağlı olarak duyulan sevinç veya alınan zevktir. Bu tanımlamalardaki farklılıklar hedonik ve ödomonik yaklaşıma götürmekte. Hedonik (hazcı) yaklaşıma göre mutluluk bireyin kendini iyi hissettiren bir etkinlikte bulunması, zevk almasıyla açıklar. Daha çok durumsaldır, anlıktır. Acıdan kaçarak maksimum seviyede sürekli haz almaya odaklanır. Yeni bir eşya alındığında duyulan sevinç, terfi almak, güzellik uygulamaları vs. örnek verilebilir. Burada yaşadığımız mutluluk duygusu anlıktır, sürekli değildir. Ancak bu yaklaşımı benimseyen bizler sürekli hazzı yaşamak için bu aktiviteleri yapar, elimizdekinin daha üst modelini alır, daha çok kazanç sağlamak isteriz. Mutluluğun adeta peşinde koşarız. Tam yakaladık derken elimizden kaçtığını zannederiz.

Ödomonik yaklaşıma göre ise mutluluk yaşamda bir anlam bulma ile ilgilidir. Anlık değildir, acıdan kaçmayı içermez. Bazen bu yolun kendisi acılıdır, fedakarlık gerektirir. Bazen de yolu ararken zorlanırız. Yaşamın anlamı kişiden kişiye, zamana göre değişebilir. Biri için kitap yazmak iken bir başkası için bir beceri öğrenmek ve sürdürmek (yüzme, araba kullanmak, enstrüman çalmak…) bir başkası için torununa bakmak, bir başkası için zorlu yollardan geçerek yeni bir işe atılmak olabilir. Fark ettiğiniz üzere sanki tek bir mutluluk yok gibi.

Mutluluk algısındaki farklılıkları anladık da yok mu mutluluğun temel belirleyicileri derseniz karşımıza Lyubomirsky çıkıyor. Lyubomirsky göre mutluluğun belirleyicisi olan etmenler üç ana grupta toplanır. Bu etmenlerden genetik faktörler ve kişilik özellikleri %50, amaca yönelik davranışlar %40, yaşam şartları ise %10 oranında mutluluğu yordamaktadır.  Görünen o ki mutluluğun %10’u maddi kazanç, yaş, medeni durum gibi yaşam şartlarıyla ilgilidir. Yaşam şartları etmeni için mutluluğa etkisi yok diyemeyiz ancak sandığımızdan bize aşılanandan daha az etkili olduğuna dikkat çekmek isterim. Hiç de az olmayacak bir oran (%40) günlük davranışlarımız, düşüncelerimiz, sosyal ilişkilerimiz tarafından belirlenir.

Bu davranışlar

• Yardımda bulunmak
• Egzersiz yapmak
• Bir yapıt ortaya çıkarmaya yönelik çalışmalarda bulunmak
• Sosyal ilişkileri geliştirmek gibi örneklendirilebilir.

Yaşam amaçları kişiden kişiye göre değişebileceği gibi bu davranışların herkeste aynı etkiyi göstermeyeceği de unutulmamalıdır. Dolayısıyla bireyin kendisini neyin mutlu edeceğini bilmesi ve uygulamasında aktif bir çaba göstermesi gerekir.

Çok sevdiğim ve anlamlı bulduğum şu sözlerle bitirmek isterim

‘’Mutluluk varacağımız bir istasyon değil, bir yolculuk biçimidir.’’

Charles de Montesquei

“Mutluluğun temel koşulları; yapacak bir şeye, sevecek bir şeye, ümit edecek bir şeye sahip olmaktır”

Lika Chase

                                                                                                                           Psikolog Akbel Çoban